کتاب قیام نقاب؛ کودتای نوژه (نسخه کامل)

جمعی از افسران ارتش ایران در قالب گروهی تحت رهبری شاپور بختیار، آخرین نخست‌وزیر قبل از انقلاب، ۱۸ تیر ۱۳۵۹ با برنامه قبلی قصد داشتند نظام تازه تأسیس جمهوری اسلامی را ساقط کنند. آقای بختیار با پیروزی انقلاب به فرانسه گریخته بود و در صدد گردآوری مخالفان جمهوری اسلامی بود. گروهی از هواداران او در ایران، از جمله تعدادی از افسران ارتش هم گروهی را تشکیل داده بودند و برای یک کودتا برنامه‌ریزی می کردند.
کودتا بنا بود از پایگاه هوایی نوژه (شاهرخی سابق) واقع در استان همدان آغاز و فرماندهی شود. کودتاچیان قصد داشتند برخی مراکز مهم در تهران از جمله محل سکونت آیت‌الله خمینی را بمباران کنند. قرار بود ساختمان مجلس و مراکز رادیو و تلویزیون تسخیر و بسیاری از مسئولان جمهوری اسلامی بازداشت شوند. سپس قرار بود آقای بختیار به عنوان نخست‌وزیر موقت معرفی شود. نام این عملیات را «نقاب» گذشته بودند که مخفف “نجات قیام ایران بزرگ” بود، اما بعدا به کودتای نوژه معروف شد.
محمد نوژه، خلبان نیروی هوایی ایران بود که هواپیمایش در کردستان توسط مخالفان حکومت مورد اصابت قرار گرفته و او کشته شده بود. به این خاطر نام پایگاه هوایی شاهرخی که بعد از انقلاب “حر” نامگذاری شده بود، به پایگاه هوایی نوژه تغییر نام یافت.
برخی وجوه ماجرای کودتای نوژه همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی‌مانده و درباره تعداد افراد دستگیرشده و تعداد نفرات اعدام شده آمار دقیقی وجود ندارد. در رابطه با نقش برخی روحانیون مانند آیت‌الله محمدکاظم شریعتمداری در حمایت از کودتا هم سند مطمئنی در دست نیست. نقش کشورهای خارجی در طرح کودتا نیز همچنان جای سؤال دارد. در این میان، طریق لو رفتن کودتای نوژه نیز نامشخص و مبهم است.
مارک گازیوروسکی، محقق و تاریخ پژوهش در مسائل ایران، در مقاله‌ای با عنوان «طرح نوژه و سیاست ایران» نوشت که با وجود اسناد و گفت‌وگوهای شخصی او با برخی از طرفین درگیر، اینکه «چگونه مقامات ایران از جزئیات کلی این کودتا آگاه شدند» هنوز کاملاً مشخص نیست.

ادامه مطلب