کتاب سرگذشت روزنامه بیدار (نسخه کامل)

«سرگذشت روزنامه بیدا»، اثر پژوهشی صالح‌محمّد خلیق، بار نخست در سال ۱۳۸۰هجری خورشیدی از سوی کانون فرهنگی مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی در شهر پیشاور و بار دوم در سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی از سوی مرکز فرهنگی _ ادبی بخدی با ویرایشی تازه و برگ‌آرایی توسّط سیّد علی موسوی، طرّاحی روی جلد توسّط محمّدصمیم صورت‌گر و یادداشت کوتاهی از عطا‌محمّد ساهو، رئیس آن مرکز، در ۱۰۶ صفحه به قطع رقعی با شماره‌گان ۵۰۰ نسخه در بلخ به چاپ رسیده است.
در این اثر، سرگذشت روزنامه بیدار را از سال ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ و زند‌گی‌نامه فشرده مدیران مسؤول آن و نام‌های هم‌کاران قلمی آن را مرور خواهید کرد و با وضعیّت چاپ و نشر این روزنامه از چاپ سنگی تا چاپ ماشینی و چاپ آفسیت و از وارونه‌نویسی دستی تا حروف‌چینی دستی و بالآخره حروف‌چینی رایانه‌ای و چگونگی تهیّه خبرها و گزارش‌ها از راه دور، از طریق تلگراف، برنامه آهسته‌خوانی رادیویی تا تماس تلفنی، ضبط آواز و تیلی‌پرنتر و سرانجام رایانه‌ای پی خواهید برد.
مدیران مسؤول این روزنامه در درازای یک سده که در این کتاب با تصویرهای شان معرفی شده اند عبارت اند از:عبدالرّزاق بابکرخیل، عبدالعزیز چرخی، حافظ عبدالقیّوم، میرزا خدا‌ی‌داد ثاقب، نورمحمّد، فقیرمحمّد کابلی، محمّدحنیفه، محمّدجعفر کابلی، غلام‌حسن غزنوی، میرحیدر حیدری، عبدالصّمد جاهد، عبدالرّحیم سپاهی، عبدالغفور جبّارخیل، محمّدرحیم مهربان، محمّدناصر غرغشت، احمدجان کامران، محمّدقاسم واجد، محمّداکبر ارفاقی، عبداللطیف نشاط ملک‌خیل، حبیب‌الرّحمان جدیر، امیرمحمّد انتظام، عبدالاحد رقیم، غلام‌حبیب نوابی، غلام‌شاه سرشار شمالی «روشنی»، خواجه ضیاءالدّین کاروانی، رضوان‌قل تمنّا، محمّدعظیم مبشّر «کابل وال»، استاد محمّدیوسف آیینه، میر ایّام‌الدّین ساعی، محمّدنبی دهستانی، عبدالقادر قادری، محمّدرازق فانی، محمّدمحسن احسان، توریالی رزّاقیار، سیّد اکرام نسفی، عبدالحی مرام، سیف‌الملوک تابع، صالح‌محمّد خلیق، حاج خلیل‌الله حافد، محمّدزمان نیک‌رای، شیرین ماریای سزاوار، محمّدظاهر شکوه‌مند، حبیب‌الله بهمنش، نجیب‌الله خورشید، بیژن برناویج و حُسنیّه کاظمی. در این اثر هم‌چنین در کنارِ یادآوری از نام‌های تمام هم‌کاران اداری این روزنامه و بیش‌ترین هم‌کاران قلمی آن در یک سده، زندگی‌نامه پنج تن از هم‌کاران اثرگذار آن: شادروان استاد محمّدعمر فرزاد، شادروان رجب‌شاه کوهیار، عطام‌محّمد ساهو، راحله دوست‌یار و احمدفرید فیصل نیز آمده است.
خوانند‌گان این روزنامه و دل‌بستگان تاریخ روزنامه‌نگاری بلخ می‌توانند از این دریچه به تماشای سرگذشت پر از فراز و فرود این روزنامه بنشینند و با پیش‌گامان و خدمت‌گزاران نستوه راه روشن‌گری و آگاهی‌دهی در این سرزمین دیداری تازه کنند.

ادامه مطلب