کتاب دیونیسوس: اسطوره و آیین (نسخه کامل)

دیونیسوس می‌بایست از کتاب دیگر والتر اف. اتو «خدایان یونان» (1929) حذف می‌شد، چرا که او به حلقۀ الیمپی‌های حقیقی که کتاب کاملاً به آنها اختصاص یافته است تعلق ندارد. حال در اینجا، او موضوع کتابی مختص به خودش را شکل می‌دهد.
شیوۀ ارایه مطالب در اینجا، به طرز معناداری از گونه‌های معمول آن متفاوت است. معمولاً افراد انتظار دارند که در مطالعۀ عقاید کهن یک الوهیت، خطِ سیر تحولاتی که از خامی و زمختیِ آغازیان نخستینی شروع می‌شود و به شکوه و وقار اَشکال کلاسیک آن الوهیت ختم می‌شود، ردگیری و دنبال شود. اما در اینجا، برعکس این شیوه، لحظۀ تعیین‌کنندۀ نبوغِ اصیل و اولیه به نقطۀ شروعی که مقدّم بر فعالیت‌های هنرمندان و شعرای شخصیِ آن است باز می‌گردد. حقیقت امر آن است که فعالیت این هنرمندان را به هیچ روی بدون در نظر گرفتن این محرّکۀ نیرومند اولیه نمی‌توان مورد بررسی و مطالعه قرار داد. در قیاس با این آفرینش اولیه، ریزه‌کاری‌هایی که بعدها به قلم متأخرین به این تصویر اضافه گردیده است را می‌بایست به عنوان امری طفیلی و فرعی تلقی کرد. هر آن‌کس که این شیوۀ تفکر را غیر تاریخی می‌خواند، در حقیقت با این پیش‌فرض که هر کجا بزرگی و عظمت وجود دارد، تعیین‌کننده‌ترین و مهم‌ترین مرحلۀ شکلگیریِ آن نه بنیانگزاری و آغاز آن که فرایند توسعه‌ای و تکاملی‌ای است که در طی آن به‌تدریج به چیزی کم‌مایه و بی‌جان مبدل می‌شود، فرایندی که اهمیت و پویاییِ خویش را صرفاً به واسطه وجود نیازمندی کسب کرده است، نوک پیکان حملات را به سمت تصور «تاریخی» نشانه رفته است. این پیش‌فرض در تعارض با تصدیقِ همگانی و فهم استعلاییِ تمامیِ ادیان قرار می‌گیرد. اما این همۀ ماجرا نیست: این موضوع فارغ از کجایی و چگونگیِ پیداییِ آن در هستی، با ماهیت و سرشت خلاقیت، در کلیت آن، ناسازگار است. پُر واضح است که در اینجا نیازی عظیمی به یک بنیان تازه برای مطالعۀ اَشکالِ الوهیت احساس می‌شود.

از این رو، این کتاب در ابتدا با بحث دربارۀ اسطوره و آیین در کلّیت آن آغاز می‌شود، و پس از آن مطالعۀ در باب دیونیسوس پی گرفته می‌شود.

من به‌خوبی به خطری که در سخن گفتن در باب ایزدی یونانی که برای شماری از نخبه‌ترین ذهن‌های ما نامی مقدس و نمادی جاودان به شمار می‌رفته است واقف‌ام. باشد که این صفحات که آنها را به یاد و خاطره این بزرگان تقدیم می‌کنم، تا اندازه‌ای نیز که شده شایستگیِ وجود ذی‌قیمت آنان را داشته باشد.

و. ف. اتو
کلانشهر فراکفورت
اوت 1933

ادامه مطلب