کتاب جامع الالحان (نسخه کامل)

به اهتمام: تقی بینش

جامع الالحان، از کتابهای مهم فارسی درباره موسیقی ، نوشته عبدالقادربن غیبی مراغی است.
تألیف این کتاب در ۷۹۹ آغاز شده و در ۸۰۸ به پایان رسیده است. مؤلف در ابتدا کتاب را برای تعلیم دو پسرش، نورالدین عبدالرحمان و نظام الدین عبدالرحیم، نوشته اما در ۸۱۶ یا ۸۱۸ (بر اساس تاریخ نسخة جامع الالحان نورعثمانیه)، آن را در هرات به نام شاهرخ تیموری (متوفی ۸۵۰) بازنگاری کرده است. این کتاب که از جمله آثار چهارگانه عبدالقادر مراغی در موسیقی است، کامل ‌ترین اثر او دانسته شده و حاوی مقدمه ای در پنج فصل، دوازده بابِ سه تا پنج فصلی و خاتمه ای در شش فصل است.
با آن‌که اتکای عبدالقادر مراغی در بحثهای نظری این اثر مانند آثار دیگرش بیش‌تر بر نظریات و تجارب صفی الدین ارموی است، انعکاس تجارب بزرگانی چون فارابی ، ابن سینا و قطب الدین شیرازی ، نقد آثار موسیقیدانان سَلَف و مقایسه آن‌ها با یکدیگر و نتیجه گیریهای منطقی از این مقایسه‌ها در سراسر کتاب به وضوح دیده می‌شود تا آن‌جا که این کتاب را جامع آثار گذشتگان دانسته و بر این باور بوده‌اند که خواننده با مطالعة جامع الالحان خود را از خواندن آثار دیگران بی نیاز می‌یابد.

ادامه مطلب