کتاب تاریخ مبارک غازانی (نسخه کامل)

به اهتمام: کارل یان

تاريخ مبارک غازانى، اثر فارسی رشيدالدين فضل‌الله بن عمادالدوله ابواخير، هسته اصلى «جامع التواريخ» بوده و در بردارنده تاريخ ايلخانان در ايران، از هولاكو تا غازان خان مى‌باشد. ظاهراً كتاب به فرمان غازان و با دريافت مبلغ يك ميليون دينار و در زمان او نوشته شده است. مؤلف به خوبى توانسته وضع مردم، مشكلات زندگى آنان، طرز معيشت، اوضاع مذهبى و طرز سلوك عمّال دولت با كارگزاران را منعكس كند كه اين باعث اهميت كتاب شده است.
كتاب با مقدمه مؤلف، در اشاره به تقسيمات آن آغاز و مطالب در سه قسمت ارائه شده است.
سبک نگارش كتاب بر خلاف تاريخ جهانگشاى جوينى و تاريخ وصاف، بسيار ساده و روان بوده و نوشته‌هاى مغولىِ آن به زبان فارسی محاوره‌اى روزگار مؤلف ترجمه شده است كه سبکى نو محسوب مى‌شود. نويسنده در دوره غازان، بانى اصلاحات ايلخان زمان خود بوده و در اصل مى‌توان كتاب را راهنماى وى براى غازان خان در راستاى انجام اين اصلاحات دانست. وى روابط نزدیکى با غازان خان داشته و مورد اعتماد وى بوده است. او سعى كرد در قالب شخصيت غازان خان، حاكم و پادشاه ايده‌آل خود را ترسيم كند. كتاب، منبع اصلى در مطالعه تاريخ عصر ايلخانان و شامل مجموعه «يرليق‌هاى غازان» يا فرامين وى در مورد اصلاحات مالى مى‌باشد. با اين كه مؤلف خود از كارگزاران ايلخانان مغول بوده و ناچار در اثر خود از آنان با احترام ياد كرده است؛ ولى گزارش كشتارها، ويرانگرى‌ها و غارت‌هاى آنان را به تفصيل بيان و تأسف خود را از اين وقايع ابراز كرده است. مؤلف در جاى جاى مباحث، اطلاعات فشرده‌اى از تاريخ معاصر خود را نيز ذكر كرده كه از ويژگى‌هاى كتاب به شمار مى‌آيد.

ادامه مطلب