چشتيه نام سلسله اي از طريقت هاي صوفيه، منسوب به مشايخ چشت، ناحيه اي از هرات خراسان مي باشد. موسس آن خواجه ابواحمد ابدال چشتي (متولد260ه.ق) است. شجره طريقه چشتيه از طريق ابراهيم ادهم به امام باقر (ع) و از آن طريق به حضرت علي (ع) و پيامبر اکرم (ص) مي رسد. پيروان اين طريقت، حنفي مذهب هستند. طريقت چشتيه نقش مهمي در حيات فرهنگي و اجتماعي خراسان و پس از آن شبه قاره هند داشتند. هدف پژوهش حاضر، بررسي سير تاريخي طريقت چشتيه از آغاز تا پايان دوره اعتلاي آن مي باشد.
بهطور کلی، سلسله چشتیه در دوره اعتلای خود دارای چند خصوصیت عمده بود که با از دست دادن آنها از ترقی باز ایستاد، از جمله:
۱) تا دوره شیخنصیرالدین چراغ دهلی این سلسله دارای نظامی متمرکز بود که همه امور سلسله، شامل فعالیتهای روحانی و معنوی و تربیت مریدان و امور معیشت، را زیرنظر داشت و همه مریدان متوجه یک مرکز بودند که از همین مرکز، خواه دهلیخواه اجمیر، خلفایی برای ارشاد مردم به دیگر نواحی هند فرستاده میشد.
بعد از شیخ نصیرالدین چراغدهلی، بهدلیل عدم تمایل وی در سپردن خرقه به مریدان، سجادهنشینی دهلی از مرکزیت افتاد و هر خلیفه و سجادهنشینی بهطور مستقل عمل کرد.
۲) از زمان خواجه معینالدین چشتی تا بعد از مرگ شیخنصیرالدین، هیچ قطبی فرزند خود را به جانشینی تعیین نمیکرد، اما پس از آن سجادهنشینی موروثی شد.
۳) تا آن زمان، اقطاب بزرگ در میان مردم نفوذ معنوی داشتند و کمتر به حکام و سلاطین اعتنا میکردند و گرچه غالباً فقیر بودند، خانقاهشان مأوای مردم بود.
در این دوره، دست ارادت به شیخی دادن و با پیران همصحبت شدن از افتخارات غالب امرا و حکام زمان بود؛ اما از دوره نصیرالدین چراغدهلی که وی مدتی، بهناچار، به فعالیتهای سیاسی و حکومتی نیز اشتغال داشت روش تغییر کرد و این امر با طبیعت صوفیانه چشتیه ــ که معتقد بود فعالیت سلسله باید دور از مراکز قدرت سیاسی باشد ــ تعارض داشت…
Reviews
There are no reviews yet.