کتاب قاعده لاضرر: ترجمه فارسی القواعد الفقهیه (نسخه کامل)

قاعده لاضرر، ترجمه «قاعده لا ضرر» از کتاب «القواعد الفقهية» اثر آیت‌الله مکارم شیرازی است که در سال 1379ق، به رشته تحریر درآمده و پس از پنجاه سال ترجمه و تحقیق این اثر توسط سید محمدجواد بنیسعید لنگرودی صورت گرفته است. با استفاده از این قاعده، مشروعیت هرگونه ضرر و اضرار در اسلام نفی شده است.
در مقدمه مترجم بهصورت مختصر، به معرفی کتاب، انگیزه و شیوه و روش ترجمه اشاره شده است[۱].
در مقدمه نویسنده که همان ترجمه مقدمه کتاب «القواعد الفقهية» آیت‌الله مکارم شیرازی است، جایگاه قواعد فقهی بین فقه و اصول، انگیزه تألیف، اجزای کتاب القواعد الفقهية، چیستی قواعد فقهی و مسائل اصولی، وجوه اختلاف بین این دو و در انتها به اقسام قواعد فقهی اشاره شده است.
آیت‌الله مکارم شیرازی در کتاب قواعد فقهی، به شرح و توضیح سی قاعده پرداخته که اولین آنها قاعده لاضرر است.
قواعد فقهی دارای اقسامی است:
برخی از آنها اختصاص به باب خاصی از فقه ندارد، بلکه در تمامی ابواب فقهی جاری است، مگر مانعی در کار باشد؛
گروهی از قواعد اختصاص به ابواب معاملات بالمعنی الاخص دارد؛
برخی از آنها اختصاص به ابواب عبادات دارند؛
تعدادی از آنها به ابواب معاملات بالمعنی الاعم اختصاص دارد؛
چند قاعده نیز به جهت کشف موضوعات خارجی در ادله احکام ایجادشده‌اند.

قاعده لاضرر، جزء قواعدی است که در همه ابواب فقه نفوذ دارد و اعمال می‌شود و در بسیاری از مسائل تنها مدرک برای اثبات حکم است.
این قاعده، علاوه بر عقل، دارای پشتوانه آیات و روایات است؛ آیاتی از قبیل لاٰ تُضَارَّ وٰالِدَةٌ بِوَلَدِهٰا وَ لاٰ مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ… (بقره: 233) (نباید مادری بهخاطر فرزندش زیان بیند و نه پدری برای فرزندش دچار ضرر شود. در این آیه خداوند به والدین فرموده که نباید به فرزند خویش ضرری برسانند).
در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، روایات فراوانی از پیامبر(ص) و یا ائمه(ع) نقل شده که «لا ضرر و لا ضرار» بخشی از متن روایت است. از جمله روایتی در کافی که حاوی داستان نخل سمرة بن جندب در خانه یکی از انصار است…

ادامه مطلب