کتاب سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان (نسخه کامل)

س‍رزم‍ی‍ن‌ه‍ای‌ ش‍م‍ال‍ی‌ پ‍ی‍رام‍ون‌ خ‍ل‍ی‍ج‌ فارس و دری‍ای‌ ع‍م‍ان‌ در ص‍د س‍ال‌ پ‍ی‍ش‌ ۱۳۲۴ – ۱۳۳۲ه‍. ق‌

از محمدعلی خان سدید السلطنه مینابی بندرعباسی (کبابی) (۱۲۵۱-۱۳۲۰) کتابی به نام “مغاص اللئالی و منار اللیالی” باقی مانده است که اکنون با نام “سرزمین‌های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان” به چاپ رسیده است. کتاب مشتمل است بر مطالب متفرقه‌ای درخصوص آداب و رسوم، تجارت، کشتیرانی، وضع سیاسی و حکومتی، مسائل جغرافیایی و اوضاع اجتماعی، راه‌ها و خطوط ارتباطی سرزمین‌های خلیج فارس، مداخلات انگلستان و روسیه در خلیج فارس، تاثیرات انقلاب مشروطیت در خلیج فارس، شرح حوادث و وقایع اتفاقیه و ریشه‌شناسی علل و اسباب وقایع، نقل قطعاتی از شعرای آن نواحی، خودسری‌های شیخ خزعل درخوزستان، ارتباط بصره و خرمشهر، نرخ ارزاق و اجناس، مالیات‌ها و عوارض دولتی و بلدی در سواحل و جزایر خلیج فارس در دو سوی شمالی و جنوبی آن. مطالبی در باب نفت خوزستان، امتیاز دادرسی، امتیاز تلگراف و امثال آن بر ارزش تحقیق کتاب افزوده است. مولف که مردی دقیق و بصیر بوده و کتب و رسالات تحقیقی زیادی درباره‌ی خلیج فارس و دریای عمان و سرزمین‌های دو سوی این دو دریا نوشته است، خود شاهد و ناظر عینی وقایع و حوادث بوده و آن‌چه را از زبان دیگران شنیده یا از کتبی نقل کرده است، دقیق و مستند و نزدیک به واقع است و از بعد مطالعات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آن سرزمین در طول سده‌ی پیشین قابل اعتنا و اعتماد است.

ادامه مطلب