کتاب درباره تاثیرات بودیسم بر اسلام و جستاری از ایگناز گلدزیهر (نسخه کامل)

در نگاه نخست برای خواننده این پرسش پیش می‌آید که بودیسم به عنوان دینی که به چیزی مانند خدای یکتا باور ندارد چه ربطی می‌تواند با یک دین شدیداً یکتاپرست مانند اسلام داشته باشد؟
این کتاب دقیقاً به همین پرسش می‌پردازد. مهم‌ترین چیزی که اسلام از بودیسم گرفته است، آیین حج است. نویسنده با ادله و شواهد بسیاری نشان می‌دهد که آیین حج، تقلیدی از آیینِ کهانتِ بودیسم است و در این رهگذر به جزئیات فراوانی پرداخته است. همچنین نویسنده کتاب نشان می‌دهد که چگونه سیره‌نویسی یعنی زندگینامه‌های پیامبر اسلام، محمد، تحتِ تأثیر ادبیات بودیسم به ویژه سیره‌نویسی بودیستی قرار گرفته است. از سوی دیگر، نویسنده به یک سلسله مفاهیم اساسی در اسلام می‌پردازد، مانند «نیت». مفهوم نیت حتا یک بار هم در قرآن نیامده است ولی هر مسلمانی می‌داند که عبادت خدا، نماز، بدون نیت عملاً بی‌معنی است. در بوداگری کتاب‌های فراوانی درباره نیت (ستَنا / cetana) نوشته شده است و فلسفه نیت توضیح داده می‌شود.
ارزش این کتاب در این نکته نهفته است که نشان می‌دهد که «اسلام» آغازین در یک محیط چنددینیِ یهودی، مسیحی و بودیستی رشد یافته است و از همه این ادیان تأثیر پذیرفته است و دستِ کم دویست سال لازم داشت تا بتواند خود را به عنوان یک دین مستقل در قلمرو عباسیان و جهان عرضه نماید. طبعاً این نگاه با نگاه سنتی که می‌گوید خاستگاه اسلام مکه بوده زمین تا آسمان متفاوت است

ادامه مطلب